Yolcu hareketliliğinin artmasına bağlı olarak uçak sayıları, havalimanı kapasiteleri, çalışan sayıları da hızla artıyor.
Artışlara bağlı olarak toplanan veri setlerinin işlenmesi ve sektörel gelişmeler doğrultusunda havalimanları da şehirler gibi akıllanıyor. Hatta daha hızlı akıllanıyor diyebiliriz.
Akıllanarak büyüyen havalimanı bölgelerinde, yoğun yerleşim alanları da oluşuyor. Konutların yanında imkan ve fırsatlar sebebiyle şirketler, oteller, aktivite merkezleri ve eğitim kurumları da bu bölgelerde yoğunlaşıyor. Bugün havalimanları yalnızca bir havalimanı olmaktan çok komşularıyla birlikte yaşayan, sıkı ilişkiler kuran devasa havalimanı şehirleri (airportcity) olarak karşımıza çıkıyor.
Bunun dünyadaki en önemli örneklerinden biri de Amsterdam Schiphol Havalimanı.
Amsterdam Schiphol Havalimanı; 65.000 çalışanı, yıllık yüz milyondan fazla yolcu trafiği, tüm paydaşlar için geçmişe dönük-gerçek zamanlı-tahmin ve öngörülere dayalı veri yönetimi, yüksek kalitede havacılık hizmetleri, etrafında yerleşik 796 adet şirket-oteller ve eğitim kurumları ve komşularıyla devasa bir havalimanı şehridir.
Schiphol’ de güvenlik, bekleme salonları, karbon emisyonu, kargo gibi liman bölümlerinde ilgi çeken pek çok akıllı uygulama mevcut. Ayrıca Schiphol, sürdürülebilirlikte en yüksek ACI akreditasyonu aldı. Bu akreditasyonla Uluslararası Havalimanları Konseyi (ACI) Endüstri Birliği, havalimanının 2010 yılından bu yana karbon ayak izini %90 oranında azalttığını onaylamış oldu.
Kullandığı elektriğin tamamını rüzgâr türbinlerinden elde eden Schiphol, beton geri dönüşüm tesisi, toprak arıtma tesisi, elektrikli araçlarla yer hizmetleri, havalimanına ulaşımı sağlayan araçların elektrikli olması gibi sürdürülebilirliğe dair pek çok akıllı ve sürdürülebilir öncü projenin sahibi olarak parmakla gösteriliyor.
Akıllı Havalimanları örneği Schiphol
Başlıktan da anlaşılacağı üzere Schiphol’ün uygulamalarının içerisinde benim çok önemsediğim çalışmalardan bir tanesi komşuluk ilişkilerine yönelik çalışmalardır.
Yönetimin havalimanı çevresinde yaşayanların gürültü ve çevre kirliliğine maruz kalmamaları açısından hassas ve şeffaf bir anlayışta çalıştığını söylemek gerek.
İnsan odaklı yönetim anlayışıyla hareket eden Schiphol yönetimi, komşularının etkileneceği faaliyetlerini şeffaf bir şekilde internet sitesinden, e-posta, yerel yönetim iletişim araçları, mobil uygulama ve diğer uygulamalar aracılığıyla yayınlıyor.
Schiphol, çalışmaları hakkında şeffaflıkla bilgi verme ve şikayetleri değerlendirip gidermeye, sıkıntıları en aza indirgemeye çalışıyor. Bu çalışmaları da Yerel Toplum İletişim Merkezi (BAS) üzerinden yürütüyor.
BAS: yerel sakinleri ve taraflara gidiş-dönüş hava trafiği, pistlerin planlı bakımı, mevcut pist kullanımı ve gürültü kirliliği ve hava kalitesi gibi konular hakkında daha fazla bilgi veren ve yayan; hava trafiğinin kesintiye uğraması durumunda ilk temas edilen nokta olarak da çalışmalar yürüten bir birim.
Birim; komşularının web sitesi üzerinden ilettiği sıkıntıları topluyor, bunların bir haritasını çıkarıp havalimanına, hava trafik kurumuna, Altyapı ve Su Yönetimi Bakanlığı ve Schiphol Sosyal Konseyi’ne (MRS) rapor ediyor. Politikalar geliştirilmesine ciddi katkı sağlıyor. Tabii durum her zaman böyle pozitif gelişmiyor. Uluslararası bir havalimanı yanında yaşamanın avantajları olduğu gibi birtakım dezavantajları da olduğu muhakkak. Schiphol Havalimanı; 2017 – 2019 yıllarında yaklaşık 3000 komşu haneyi gürültü kirliliğine maruz bıraktığı için 5.5 Milyon Euro tazminat da ödedi.
Schiphol’ de bulunan Kaagbaan (batı) Polderbaan (kuzey) Aalsmeerbaan (güney) Buitenveldertbaan (doğu) pistleri etrafında yaşayan sakinlerin hava trafiğini gerçek zamanlı olarak takip edebilmeleri adına İOS ve Android platformlarda çalışan Notifly uygulaması ve Schiphol uçuş takibi flighttracking.casper.aero sitesi üzerinden ücretsiz bir şekilde hizmet veriyor.
Notifly uygulaması ile havalimanının çevresindeki tahmini hava trafiğini görmek, komşu olarak yaşanan tam konum üzerinde uçan uçakların mevcut ve beklenen sayısı hakkında güncel bilgilere sahip olmak mümkün. Hava şartlarını ve hava trafiğinin 24 saat sonrasını, mevcut pist kullanımlarını, (planlanmış) bakımı ve canlı hava trafiğini gösteren bir haritayı da görmek mümkün. Bunların yanından uygulama, son güncelleme bildirimlerini almaya, havalimanından gelen gürültü deneyimlerini değerlendirmeye imkân tanıyor.
Schiphol ’ün komşuların bölgede yaşama ve çalışmasının keyfini sürmeleri için rahatsızlığı azaltmak, güvenliği sağlamak ve hava kalitesini yakından takip etmek için çaba gösteren bir yönetim anlayışı sunması takdire şayandır.
Artık kesin olarak görülüyor ki akıllı şehirler akıllı yönetimleri, akıllı yönetimler de akıllı hayatları beraberinde getiriyor…
Kentbilimci / Akıllı Şehirler ve Sürdürülebilir Şehirler Uzmanı
CityLab Akıllı Şehirler Bilgi ve İnovasyon Merkezi akıllı şehirlerde akıllı yönetim anlayışları geliştirmek, politikalar ve projeler üretmek isteyen kamu kurumları, şirketler ve politikacıları işbirliği yapmaya davet ediyor.
