Hatay ‘ın da içinde olduğu 10 ilde, büyük yıkımlar yapan bir deprem yaşadık. On binlerce insan canından oldu. Yüzbinlerce kişi evsiz kaldı. Tüm dünya yaşadığımız trajediye şahit oldu. Düşman bilinenler bile yardıma koştu. Dünya bizimle birlikte üzüldü. Büyük acılar yaşadık, ülkece başımız sağ olsun.
Son yıllarda yaşanılan konut inşaatı furyasıyla, imar izni çıkabilen ya da çıkartılabilen her yere binalar dikildi. Neredeyse hepsi deprem yönetmenliğine güya uygundu. Ancak yaşanılan depremle bunun böyle olmadığını gördük. Yaptığı işe özen gösteren ve vicdan sahibi bir kaç müteahhiti TV’lerde konuk olarak izlerken diğerlerini de yurtdışına kaçarlarken ya da saklandıkları yerlerde yakalanırken izledik. Yönetme, kontrol etme, denetleme ve düzenleme görevi olan yerel ve merkezi yönetim yetkililerinin sorumluluktan kaçmak için topu birbirlerine nasıl attıklarını da çok net izledik. Gördük ki zenginleşme hırsıyla; bütün dünyanın hedefinde olan sürdürülebilirlik yok sayılmış, akıllı şehirlerin önemli bölümünü oluşturan “dayanıklı şehirler” kavramı görmezden gelinmiş, akıllı şehirler yerine devasa yığıntılar inşa edilmiş.
Dayanıklı ve Akıllı Şehirler
Kentsel dayanıklılık; bir şehirde yaşayan halkın, işletmelerin, kurumların, canlıların karşılaştıkları krizler ve afetler karşısında hayatta kalma, uyum sağlama ve gelişme kapasitesi olarak tanımlanır. Bu yaklaşımdaki kentsel yönetim, afet kurtarma planlarını hazırlar, sürdürülebilirlik konularını araştırır, kaynaklara ve refaha odaklanarak arazi kullanım planlamasını ve altyapısını en verimli şekilde kullanır. Ekonomi, yönetim, toplum ve çevre politikalarıyla oluşturulan çalışmalarda Merkezi yönetimle işbirliği yapar. Böylece şehirlerin dayanıklılık getirilerinden yararlanmaları artar. Afet durumlarında ise halk, yapı, doğal çevre ve ekonomi üzerindeki şoklar ve stresler azalır.
Dünya sürekli değişiyor. Buna bağlı olarak gelişen teknoloji ve veri işleme araçları, yaşanılan şehirleri, yaşam biçimlerini ve vizyon sahibi yönetimleri de değiştiriyor. Şehir dayanıklılığını adil bir şekilde planlamak için insanlar ve sistemler arasındaki dengeyi en iyi şekilde sağlayan akıllı şehirler modeli dünyanın bu vizyona sahip yönetimlerince uygulanıyor. Bu çerçevedeki akıllı şehirler, riskleri azaltmak için afet öncesinde, sırasında ve sonrasında bir şehrin veya bölgenin algılama yeteneğini sürdürebilen son teknolojik sensörleri ve fiber optik ağları kullanıyor. Afet esnasında ya da sonrasında tüm sensörleri birbirine bağlayan kablolu ve kablosuz iletişim platformlarını kuruyor. Bu platformları, çöken iletişim ağlarına alternatif olarak insanlarının kullanımına açıyor.
Coğrafi ve demografik yapıları, riskleri, avantaj ve dezavantajları birbirlerinden farklı şehirlerin de artık kendilerine özgü akıllı sistemleri oluşuyor. İnsan faktörleri ve kurumsal yönlerin temel olarak dahil edildiği ve son teknolojilerin kullanıldığı sistemler; sorunların çözüldüğü yerel yönetim anlayışını da beraberinde getiriyor. Her şeyi devletten beklemeyen, Merkezi idarenin bürokratik yavaşlığına muhtaç olmayan çevik yerel yönetişimler; kurdukları sistemlerle dünyaya örnek oluyor.
Bu değerlendirmeler ışığında;
İnsanlarımızın öldüğü şehirlerimizin yıkıldığı, sosyolojik etkilerini yıllar sonra daha farklı şekillerde hissedeceğimiz kötü bir felaket yaşadık. Önce halk sonra yöneticiler bu felaketten ders çıkarmalıdırlar. Yöneticiler yaşadığımız bu felaketin yaralarını, akıllı ve dayanıklı şehirler inşa ederek sarmalıdırlar. Yıkımın yaşandığı yalnızca Adıyaman, Kahramanmaraş, Adana, Malatya, Gaziantep, Osmaniye, Hatay değil tüm ülkede akıllı şehirleşme zihniyeti inşa edilmelidir.
Dünyaya örnek olacak bu anlayış yerine geçmişi tekrar etmek büyük bir hata olacak beraberinde daha büyük acılar getirecektir.
Ez cümle: Dünya önümüzdeki yıllarda akıllı şehirleşme ile Hatay’ı ve tüm Türkiye’yi konuşmalıdır, tekrar yaptığımız hatayı değil…
SERDAR ASLAN